De belangrijkste veranderingen in het nieuwe pensioenstelsel

Publicatiedatum: 30-05-2023

Op 30 Mei heeft de Eerste Kamer ingestemd met de Wet Toekomst Pensioenen. Oftewel de WTP. Deze wet gaat in op 1 juli 2023. Dan begint de transitiefase. Die duurt tot 2028.

Wat verandert er?

De grootste veranderingen in een notendop:

Beloofde uitkeringen zijn niet meer toegestaan
De pensioenpremie wordt voor alle leeftijden hetzelfde
Jongeren betalen niet meer voor ouderen
Pensioen voor je nabestaanden wordt gestandaardiseerd en duidelijker
Je mag 10% van je pensioenkapitaal in één keer opnemen als je met pensioen gaat
De toetredingsleeftijd wordt 18 jaar voor alle pensioenregeling - dit wijzigt al per 2024 voor alle regelingen!

Beloofde uitkeringen zijn niet meer toegestaan

Heb je nu een beloofde uitkering? Dan staat er op je pensioenoverzicht voor later een vast bedrag vermeld. Bijvoorbeeld:

Tot 31-12-2022 heeft u bij ons pensioen opgebouwd:
U krijgt vanaf 67 jaar tot 68 jaar	€ 1.230 bruto per jaar
U krijgt vanaf 68 jaar zolang u leeft	€ 4.200 bruto per jaar

Straks

Dit type pensioenregeling is straks niet meer toegestaan. Beloofde uitkeringen zijn verleden tijd. Er mag alleen nog maar een pensioenregeling worden afgesproken waarin de hoogte van de premie vast staat. Die premie wordt belegd. Je pensioenuitkering wordt afhankelijk van de hoogte van de premie die je inlegt en de beleggingsrendementen (en ook van de rentestand en de levensverwachting). Op je pensioenoverzicht staat voortaan een verwacht pensioen. Wel is het zo dat de onzekerheid afneemt naarmate je dichterbij je pensioendatum komt.

Het voordeel van het verdwijnen van de beloofde uitkeringen is dat er minder buffers hoeven te worden aangehouden. En die buffers waren best hoog, want de garantiekosten voor een beloofde uitkering zijn hoog. Nu er minder buffers nodig zijn, kan de premie voortaan volledig voor pensioen gebruikt worden.

Dit type pensioen heet een premieregeling. Dat is niet nieuw. Premieregelingen bestaan al veel langer. Als jij nu al in een premieregeling meedoet, dan verandert aan de manier van pensioenopbouw dus niets. Wel kan de hoogte van de premie veranderen.

De pensioenpremie wordt voor alle leeftijden hetzelfde

Twee collega’s met hetzelfde salaris bouwen nu nog precies hetzelfde bedrag aan pensioen op wat ingaat op hun 68^e. Maar: de ene collega is 30 en de andere is 60 jaar oud. Dan is de premie voor de 30-jarige een stuk lager dan voor de 60-jarige. Omdat het langer durt voordat een 30-jarige met pensioen gaat kan de premie nog lang renderen. Daarom moet er voor de 60-jarige meer premie in om vanaf 68-jaar dezelfde uitkering te krijgen. De premie stijgt dus naarmate je ouder wordt.

Straks

In het nieuwe stelsel is dit niet meer toegestaan. Zoals we hierboven al zagen wordt niet langer een beloofde uitkering afgesproen. Maar wordt er een premie afgesproken. En die premie wordt voor alle leeftijden hetzelfde.

Dat betekent dat je een jongere collega met hetzelfde salaris meer pensioen opbouwt. De 30-jarige legt namelijk precies hetzelfde in als de 60-jarige. Voor de 30-jarige levert die premie-inleg (door de duur van de beleggingsperiode) een hoger verwacht pensioen vanaf 68 jaar op dan voor de 60-jarige. Het kan hierdoor zijn dat de 60-jarige er ten opzichte van de huidige pensioenregeling op achteruit gaat. Maar let op: in de transitie wordt je wel gecompenseerd voor eventueel nadeel. Lees hierover meer onder het kopje: compensatie.

Jongeren betalen niet langer voor het pensioen van ouderen

Dit is het geval bij verplichte pensioenfondsen. Hoe zit dat ook alweer? Achterliggend geldt daar in het huidige stelsel ook gewoon dat het pensioen voor een jongere veel goedkoper is dan voor een oudere. Maar bij een pensioenfonds betalen alle deelnemers van alle leeftijden nu toch al dezelfde premie. Alleen is die premie niet voor de deelnemer zelf. Jongeren betalen te veel en ouderen betalen te weinig.

De jongeren zijn op die manier solidair met ouderen. Dat gaat verdwijnen.Want dit werkt alleen goed als iedereen zijn hele leven lang in hetzelfde pensioenfonds zit en dat is al lang niet meer het geval. Onder jongeren verdween het draagvlak dan ook snel. Vandaar dat deze zogeheten 'doorsneepremie' niet meer mag.

Straks

In het nieuwe stelsel betaalt iedereen gewoon voor zijn eigen pensioen (zit je bij een verzekeraar dan is dat overigens al het geval). Wel kunnen pensioenfondsen ervoor kiezen om een deel van de premie en het behaalde rendement te herverdelen tussen (ex-)deelnemers en gepensioneerden.

Pensioen voor je nabestaanden wordt gestandaardiseerd en duidelijker

De hoogte van de uitkering die je partner levenslang ontvangt als jij tijdens het dienstverband zou overlijden, is op dit moment voor een groot deel afhankelijk van het aantal dienstjaren dat je bij je werkgever had kunnen bereiken tot aan je 68^e. Als je van baan wisselt, valt de uitkering vaak flink terug. Omdat je bij je nieuwe baas minder dienstjaren kunt halen. Hetzelfde geldt voor het wezenpensioen.

Straks

Het aantal dienstjaren telt niet meer mee. De overstap naar een andere baan heeft hierdoor minder impact. De hoogte van de uitkering staat van tevoren vast. Deze is maximaal 50% van je salaris. Voor het wezenpensioen is dat 20%.

Ook is voortaan duidelijk wie er onder “partner” wordt verstaan. Het wezenpensioen krijgt een vaste eindleeftijd van 25 jaar en de uitkering wordt verdubbeld als beide ouders overleden zijn.

Nieuw: je mag 10% van je pensioenkapitaal in één keer opnemen

Als je met pensioen gaat dan mag je vanaf 2024 10% van je pensioenkapitaal in 1x ontvangen. Daar moet je dan wel belasting over betalen. Het is van belang goed op te letten of dit wel gunstig is. Het kan ook van invloed zijn op toeslagen die je ontvangt.

Hoe gaat de transitie in zijn werk?

Er zijn wel wat aandachtspunten om ervoor te zorgen dat de overgang van het oude naar het nieuwe pensioenstelsel voldoet aan de volgende eisen:

Je mag er als deelnemer in beginsel niet op achteruitgaan
De transitie moet kostenneutraal plaats kunnen vinden

Invaren

Dit is het geval bij pensioenfondsen. Heb je nu een beloofde uitkering opgebouwd bij een pensioenfonds? Dan worden daar ook de nieuwe regels op van toepassing. De beloofde uitkering komt in beginsel te vervallen en je krijgt er een deel uit de collectieve beleggingspot voor terug. Dat heet invaren.

Direct na het invaren start je dus met een beginsaldo. En vervolgens kun je precies zien hoe jouw beleggingspot zich ontwikkelt. Hoeveel premie komt erbij? Wat is het rendement? En hoeveel is er uit de pot uitgekeerd (als je met pensioen bent).

Dus inderdaad: jouw beloofde uitkering die je in het verleden hebt opgebouwd, die verdwijnt. Dat geldt alleen bij pensioenfondsen. Heb je echter een vaste uitkering opgebouwd bij een verzekeraar? Dan gebeurt er niets mee. Die blijft gewoon staan.

Compensatie

Eerder las je al dat jongeren in het nieuwe stelsel meer gaan opbouwen dan ouderen. Dat komt omdat ze dezelfde premie in gaan leggen en die kan veel langer rendement opleveren omdat hun pensioendatum nog ver weg is.

Voor ouderen kan dit een achteruitgang betekenen ten opzichte van het huidige stelsel. Daarom moet er bij de overgang naar het nieuwe stelsel een compensatieplan komen. Bij pensioenfondsen kan er bij de verdeling van de collectieve pot over alle deelnemers rekening worden gehouden met het feit dat bepaalde groepen moeten worden gecompenseerd.

Overgangsrecht voor verzekerde regelingen

Heeft je werkgever op dit moment een pensioenregeling bij een verzekeraar? Dan heeft iedereen al zijn eigen pensioenpot en is er geen collectieve pot te herverdelen over de deelnemers. En kan er dus ook niet vanuit de collectieve pot gecompenseerd worden.

Dit betekent dat de compensatie apart gefinancierd zou moeten worden. En dat gaat dan weer niet samen met het uitgangspunt dat de transitie budgetneutraal moet kunnen plaatsvinden.

Daarom is het voor werkgevers met een verzekerde regeling mogelijk om te kiezen voor overgangsrecht. In dat geval komen er twee pensioenregelingen naast elkaar:

Voor bestaande deelnemers mag de premie die stijgt met de leeftijd (zoals nu) gehandhaafd blijven.
Voor nieuwe deelnemers komt er daarnaast wel een regeling met dezelfde (vlakke) premie voor alle leeftijden.

Pensioenregelingen met een vrijstelling van verplichte deelname aan een bedrijfstakpensioenfonds

Heeft jouw werkgever vrijstelling van verplichte deelname aan het BPF dat in jouw bedrijfstak verplicht is? Dan geldt dat de pensioenregeling van jouw werkgever aan bepaalde regels moet voldoen. Bijvoorbeeld op het gebied van gelijkwaardigheid. Dit kan invloed hebben op de mogelijkheden die er in het nieuwe stelsel zijn voor de pensioenregeling van jouw werkgever.